همراهان ارجمند آموزشهای حجاب حدیث در این مقاله به شناخت انواع دوخت و کوک در خیاطی میپردازیم.
انواع دوخت و کوک در خیاطی
شناخت انواع دوخت و کوک در خیاطی این امکان را به شما میدهد که در منزل نیز از پس بعضی از موارد ضروری و روزمره خود برآیید.
۱- کوک ساده
این نوع دوخت برای اتصال موقت تکه‌های لباس به کار می‌رود,در کوک ساده، طول هر کوک بین ۰/۵ تا ۱ سانتی‌متر است و در فواصل مساوی و در پشت و روی پارچه دوخته می‌شود,بهتر است هنگام کوک زدن، دقت شود که فواصل شلال‌های کوک تا لب پارچه، به‌طور مساوی باشند تا در هنگام چرخ کردن، خطوط چرخ تا لبه، صاف و یکنواخت باشند.
۲- کوک ریز و درشت یا کوک نشان
از این نوع کوک برای علامت‌گذاری خطوط الگو روی پارچه‌هایی که یک‌لا برش می‌خورند، استفاده می‌شود,همچنین برای اتصال دولایه پارچه نازک و یا اتصال پارچه به آستری نیز می‌توان از این نوع کوک استفاده کرد,در کوک نشان یک کوک ریز و یک کوک درشت را به‌صورت یکی در میان، باید به گونهای بدوزیم که طول کوک درشت، یک سانتی‌متر و طول کوک ریز، ۰/۵ سانتی‌متر باشد.
۳- کوک شلال
به کوک‌های ریز و نزدیک به هم که در آنها طول و فاصله کوک‌ها باهم برابر است، کوک شلال میگویند. تفاوت مهمی میان کوک شلال و کوک ساده وجود دارد و آن این است که کوک شلال نسبت به کوک ساده، استحکام و مقاومت بیشتری داشته و به همین جهت از کوک شلال برای پرو لباس‌های دوخته‌شده استفاده می‌شود,یکی دیگر از کاربرهای کوک شلال، استفاده از آن در دوخت‌های تزئینی در لباس است که معمولاً از این دوخت‌های تزیینی بر روی یقه، جیب‌ها، لبه‌های آستین و یا درجاهای دیگر لباس می‌توان استفاده کرد.
۴- کوک شل
به کوک شل در اصطلاح کوک راهنما هم گفته می‌شود و از آن برای علامت‌گذاری خطوط الگو روی پارچه استفاده می‌شود,هرچند بسیاری از افراد دست به دوخت از کاربن و رولت (شناخت بزارهای خیاطی) برای انتقال خطوط الگو بر روی پارچه استفاده می‌کنند، اما پیشنهاد خیاطان حرفه‌ای این است که در دزهای خاص مانند درزهای آستین و یقه، بهتر است از کوک شل برای علامت‌گذاری استفاده شود,دوخت کوک شل همانند دوخت ساده است با این تفاوت که در آن، حلقه‌ای از نخ به‌صورت شل بر روی پارچه باقی می‌ماند، باید توجه داشت که هنگام دوخت کوک شل، نخ، گره زده نشود,علاوه بر کوک زدن، دانستن نحوه قیچی کردن کوک شل، مهم و ضروری است؛ برای قیچی کردن کوک شل، دو طرف پارچه را از طرفین به‌گونه‌ای می‌کشیم که اضافه نخ در بین دو قطعه قرار بگیرد و سپس اضافات نخ را طوری که در هر دو طرف، بخشی از آن باقی بماند، قیچی می‌کنیم.
۵- کوک بخیه
از کوک بخیه برای اتصال دائم تکه‌های لباس استفاده می‌شود. این دوخت از استحکام بالایی برخوردار است و شباهت زیادی به دوخت درزهای ساده در چر خهای خیاطی دارد،برای دوخت کوک بخیه، کافی است دوخت را از راست به چپ شروع کرده و در هر کوک سوزن را در انتهای بخیه قبلی شروع کنیم و به همین ترتیب ادامه دهیم.
۶- کوک جسته
از این نوع کوک برای وصل لایی‌چسب (شناخت ابزارهای خیاطی) به پارچه و یا ثابت نگه‌داشتن یقه‌ها استفاده می‌شود، به‌طوری‌که لایی با شلال‌های کوچک اریب به پارچه وصل می‌گردد. این دوخت پارچه در پشت پارچه زده می‌شود و در آن، فواصل و طول شلال‌ها، یک سانتی‌متر است.
7-درزها
درزها بخش اساسی از تکنیک‌های دوخت در خیاطی هستند,در اصطلاحات خیاطی به خط دوختی که دو یا چند لایه پارچه را به هم متصل می‌کند، درز میگویند,در هنر خیاطی، بر اساس نوع کاربرد، جنس پارچه و یا حتی مدل لباس، انواع و اقسام درز وجود دارد, داشتن درزهای مرتب و تمیز از ویژگی‌های لباسی است که در اصطلاح تمیز دوخته‌شده است.
8- درز ساده
درز ساده یا بخیه چرخ، پرکاربردترین نوع درز در خیاطی است. از ویژگی‌های این نوع درز این است که تقریباً برای هر نوع پارچه‌ای مناسب بوده و معمولاً با استفاده از چرخ‌خیاطی دوخته می‌شود. برای دوختن درز ساده، درحالی‌که دوتکه پارچه را به‌صورت رودررو، در مقابل هم قرار دادهایم، در امتداد خط دوخت و با رعایت فاصله ۵/ ۱ سانتی‌متری از لبه پارچه، درز را چرخ می‌کنیم، پس از آن، خط درز را اتوکشی می‌کنیم و درزها را از هم بازکرده و درحالی‌که درزها باز هستند، بین آنها را نیز اتو می‌کنیم,اتو کردن هر درز پس از دوخت آن، از ضرورت‌های خیاطی است. چراکه این کار ظرافت و زیبایی دوخت ما را بهتر نشان میدهد,هنگام چرخ کردن درزها به‌صورت ساده، باید به نکات زیر توجه داشته باشیم:
الف :در زمان شروع چرخ کردن، سوزن چرخ بر روی خط درز و فرو رفته در پارچه باشد، چرا که اگر درحالی‌که سوزن در پارچه نیست، شروع به چرخ کردن کنییم، ابتدای دوخت ما صاف و مرتب نخواهد بود.
ب: حتماً در ابتدا و انتهای دوخت، دوخت را به‌صورت رفت و برگشتی تکرار شود تا در اصطلاح ابتدا و انتهای دوخت محکم‌کاری شود و در اثر استفاده، لباس شکافته نشود.
9- درز دوبله شکسته
درز دوبله شکسته ازجمله درزهای مرسوم در خیاطی است, از این نوع درز غالباً در دوخت لباس‌های ورزشی، لباس‌های مردانه و لباس‌های دورو استفاده می‌شود,برای دوخت این نوع درز، ابتدا درز را به‌صورت ساده می‌دوزیم، سپس درزها را به یک‌طرف خوابانده و اتو می‌کنیم و بعد، یکی از اضافه درزها را به اندازه‌ای قیچی می‌کنیم که ۳ میلی‌متر از آن باقی بماند، اضافه درز دیگر را تا کرده و اتو می‌کنیم و روی درز دیگر که مقداری از آن را چیده‌ایم، قرار داده و چرخ می‌کنیم,نکته کلی در تا کردن درزها در این نوع از درز، این است که اگر درزها در برش‌های عمودی باشند، آنها به سمت خط مرکز جلو و اگر در برش‌های افقی باشند، به سمت بالا تا می‌شوند,ضمناً درزهای افقی به سمت بالا، درزهای پهلو و سرشانه به سمت پشت و حلقه آستین به سمت آستین قرار می‌گیرد,از این دوخت در مواقعی که نخواهیم درز را پاکدوزی کنیم و بعضی درزهای تزئینی استفاده می‌شود. درز دوبله شکسته در مقایسه با سایر درزها از استحکام بیشتری برخوردار است.
10- دو درزه فرانسوی
این نوع درز، مناسب‌ترین درز برای دوخت پارچه‌های لطیف مانند حریر است و ظاهری بسیار زیبا و حرفه‌ای را به لباس میدهد,برای دوختن این نوع درز ابتدای دولایه پشت پارچه را روی‌هم قرار می‌دهیم، بهعبارتی پارچه را پشت‌به‌پشت کرده و مانند روش دوخت درز ساده، درز را می‌دوزیم,پس از آن، جای دوخت را به‌گونه‌ای برش می‌زنیم که سه میلی‌متر از عرض,دوخت باقی بماند. سپس جای دوخت را به دو طرف باز نموده و اتو می‌کنیم,حالا دیگر باروی پارچه کاری نداریم و آن را به‌طرف پشت برمی‌گردانیم و در امتداد خط دوخت تاکرده و اتو می‌کنیم,جای دوخت ۳ میلی‌متری را که در ابتدای کار داشتیم، اکنون در داخل این تا پنهان می‌شود و ضخامت درز اول، درست در میان درز دوم قرار می‌گیرد,سپس به فاصله ۶ میلی‌متر از لبه تا دوخت می‌زنیم و پارچه را باز کرده و درز کامل شده را به یک سمتخوابانده و اتو می‌کنیم,این نوع دوخت گزینه مناسبی برای مخفی کردن درزها در پارچه‌های نازک و لباس‌های نوزاد است.
11- درز در زاویه
درز در زاویه یکی انواع خاص درز در خیاطی و دوخت دوز است و نسبت به سایر درزهای ذکر شده، کاربرد کمتری داشته اما از نکات و ظرافت بیشتری برخوردار است،برای دوخت درزهایی که در زاویه قرار دارند، ابتدا محل زاویه را با لایی‌چسب می تا از ریش‌ریش شدن پارچه شما جلوگیری کند. پس از آن محل زاویه را ۲ میلی‌متر مانده به‌جای درز، چرت زده و خطوط زاویه را روی هر دو قطعه پارچه، به‌طور دقیق مشخصمی‌کنیم پس از آن دو تکه پارچه را با سنجاق یا کوک ثابت کرده و درز را می‌دوزیم,بهتر است برای استحکام بیشتر دوخت در قسمت زاویه، از بخیه ریزتر استفاده شود و در هنگام چرخ‌کردن که به محل زاویه می‌رسیم، توقف کرده و با دست سوزن را در پارچه قرار د داده و پایه چرخ را بلند می‌کنیم و پارچه را چرخانده و دوخت را ادامه می‌دهیم,پس از اتمام چرخ‌کاری، درز را از سمت روی پارچه با پارچه مخصوص اتوکشی، اتو می‌کنیم.
12- درز منحنی
درز منحنی از جمله درزهایی در خیاطی است که بیش از سایر درزها مهارت دست خیاط را می‌طلبد، برای دوخت این نوع درز ابتدا درز منحنی را روی پارچه منتقل کرده و خطوط درز را دقیقاً درصورتی‌که انحنا به سمت داخل باشد، با چرت و اگر به سمت بیرون است با کلیپ مشخص می‌کنیم,شاید اصطلاحاتی مانند چرتزدن یا کلیپزدن برای شما ناآشنا باشد. چرت زدن در اصطلاح، به برش چند میلی‌متری با نوک قیچی گفته می‌شود که علاوه بر درزهای منحنی برای علامت‌گذاری در نقاط موازنه نیز استفاده می‌شود و اما کلیپ زدن به برش‌های مثلثی شکلی گفته می‌شود که از اضافه درز جدا شده و غالباً در درزهای منحنی رو به بیرون، از آن استفاده می‌گردد,همانطور که گفته شد پس از آنکه درزهای منحنی را بر اساس موقعیت آنها چرت یا کلیپ زدیم، درز را بر اساس نقاط موازنه سنجاق یا کوک زده و بدون اینکه خط دوخت تغییر کند، می‌دوزیم ,بهتر است درز منحنی را از سمت رو و با پارچه مخصوص اتوکشی اتو کنیم.
امیدوارم شناخت انواع دوخت و کوک در خیاطی شما همراهان ارجمند مفید واقع شود و در ادامه با مشاهده ویدئو ما آن را درست اجرا نمایید.
13-بخیه تزیینی
شیوه این دوخت بسیار شبیه بخیه معمولی است؛ با این تفاوتت که در فاصله بخیه ها فضایی دوخته نشده و معادل طول بخیه ها باقی می ماند. بخیه تزیینی برای شلال دوزی مچ، یقه ، جیب و سایر قسمت های لباس به کار می رود,پس از اتمام دوخت لباس و آخرین اتو کشی، با استفاده از الیاف نخ ضخیم، بخیه تزیینی را رئی آن بدوزید.
14-زیگزاک ساده
این نوع دوخت برای اتصال یک تکه روی قسمت دیگر استفاده می شود. زیگزاک از چپ به راست دوخته می شود. در هر بار، سوزرن را در ضخامت چند تار از پارچه فرو ببرید و خارج سازید. توجه کنید که نخ محکم کشیده نشود.
15-درز دوبله خوابیده
درزهای دوبله خوابیده جهت پوشاک اسپرت استفاده می شود,پس از چرخ کردن درز معمولی، جادرز آن را به یک سمت بخوابانید و اتو کنید, لبه درزها را با چرخ پاکدوزی نمایید و سپس در سمت روی پرچه لبه درز را به فاصله «75/0 سانتی متر» از درز قبلی، روی ضخامت جادرز، چرخ کنید, اگر می خواهید که خیلی ضخیم نشود مخی توانید مطابق تصویر، سمت داخلی را باریک کرده و سپس چرخ کنید.
15-کوک دندون موشی
همانطور که گفتیم دوختن دندان موشی در تهیه کارهای تزیینی، عروسک های متنوع, دوختن کیف و اکثر محصولات نمدی و چرمی کاربرد دارد، از آنجا که یادگیری این نوع دوختن از جمله مراحل اولیه در آموزش نمد دوزی و دیگر هنرهای دستی می باشد.
امیدوارم شناخت انواع دوخت و کوک در خیاطی شما همراهان ارجمند مفید واقع شود و در ادامه با مشاهده ویدئو ما آن را درست اجرا نمایید.
